Raad en daad november 2025

PRO

Een inclusieve samenleving waarin iedereen meetelt en mee kan doen is Eijsden-Margraten nog niet. Daarom is het de hoogste tijd voor de opzet van een lokale inclusieagenda. Verder neemt de druk op de woningmarkt steeds meer toe. Veel ouderen zitten ’gevangen’ in te grote huizen en jongeren en starters vinden geen betaalbare woning. Wat ontbreekt is een visie. Er wordt nu eerst gebouwd en daarna gekeken of de gemeente dat aankan. Dat is de verkeerde volgorde. De eerste goede stappen zijn gezet om de natuur een stem te geven. Een voorbeeld is de gebiedsontwikkeling van de Poort van het Heuvelland. Maar er is nog veel meer daadkracht nodig. Dat geldt ook als het gaat om natuurinclusieve landbouw die de bodem herstelt en biodiversiteit stimuleert. En sinds 2022 is er een Participatieverordening om inwoners op tijd en serieus te betrekken bij omvangrijke gemeentelijke plannen. Maar nog steeds worden ze vaak pas geïnformeerd als de besluiten al zijn genomen.

EML

De bestaanszekerheid van inwoners die het moeilijk hebben, vraagt om blijvende aandacht. Ook moet er meer openheid komen rond de toekenning van subsidies. Dat kan via een openbaar subsidieregister. De hondenbelasting is al jarenlang onrechtvaardig. Daarom kan die worden afgeschaft. Essentiële stukken over woningbouw krijgt de gemeenteraad ondanks zijn controlerende taak alleen ter kennisgeving te lezen. Eijsden-Margraten heeft al lang geen middelbare school meer. Er moet een onderzoek komen of dat tot de mogelijkheden behoort. Van sportaccommodaties tot ontmoetingsruimten: blijven investeren in maatschappelijke voorzieningen is nodig. Zo ga je ook eenzaamheid tegen bij jong en oud. Daarnaast moet het college kritischer kijken naar de manier waarop met inwoners wordt gecommuniceerd. Velen van hen hebben het gevoel dat niet naar ze wordt geluisterd, bijvoorbeeld op het gebied van woonplannen en de huisvesting van statushouders.

ODE

Omdat ODE geen coalitiepartij is (de coalitie bestaat uit CDA, EML en VVD) is er een achterstand op informatiegebied. Dat blijkt onder meer uit de vele technische vragen die de partij aan het college moet stellen voorafgaand aan een raadsvergadering. Wat natuur en landschap betreft: een maximale voertuigbreedte voorkomt dat hagen en holle wegen nog meer schade oplopen. Bij overtredingen is een proces-verbaal op zijn plaats. De weinige stiltegebieden moeten gerespecteerd worden, een proactieve houding is vereist om tot een schone Maasvallei te komen en een Levensbomenbos aan de Koningswinkel is meer dan welkom. Maar wat nog belangrijker is: de manier waarop het college met inwoners omgaat, verdient niet de schoonheidsprijs. Op enkele uitzonderingen na worden beloftes voor een vervolggesprek niet nagekomen. Inwoners wachten vaak tevergeefs op een beloofde toezegging dat ze worden teruggebeld en meldingen worden herhaaldelijk genegeerd.

CDA

2026 zou het zogeheten ravijnjaar zijn voor de Nederlandse gemeenten omdat het Rijk minder geld voor hen beschikbaar stelt. De komst van dat jaar is inmiddels doorgeschoven naar 2028. Daarom is het jammer dat het college het voorgenomen bezuinigingstraject niet heeft doorgezet. Omdat er dan kansen zijn om geld te reserveren waarmee je toekomstige financiële tegenvallers kunt opvangen. Het CDA heeft zelf onderzoek gedaan naar mogelijke bezuinigingen, maar het college heeft die inspanningen niet op waarde geschat. Waar de partij zelf waardering voor heeft: de begroting 2026-2029 heeft een stevige financiële basis en investeert in de kwaliteit van leven in álle gemeentelijke kernen. De verhoging van de ozb werd vorig jaar flink afgezwakt, maar daardoor volgt dit jaar weer een extra verhoging. De toeristenbelasting is niet verhoogd. Dat is terecht omdat het btw-tarief voor ondernemers stijgt van 9 naar 21%. Hun klanten zijn hierdoor al duurder uit. Het CDA wil een jeugd- en jongerenlintje invoeren als erkenning voor degenen die een bijdrage leveren aan de leefbaarheid in de gemeente en andere goede doelen. In de begroting is geen plek voor een burgerbegroting in 2026. Dat past niet bij een gemeenteraad die zo vaak praat over een fundamenteel onderwerp als burgerparticipatie.

Lijst Mourmans

De begroting 2026-2029 zit goed in elkaar met sluitende begrotingsposten voor de komende twee jaar. Er is vertrouwen in het college en de gemeenteambtenaren om tekorten in de jaren daarna op te vangen. En om de verschillende begrotingsposten sluitend te maken op het ogenblik dat het echt nodig is. De komende jaren staan vooral in het teken van woningbouw. Dat leidt tot onrust onder inwoners. Omdat velen van hen vóór woningbouw zijn, maar niet in hun directe omgeving. Dat is spijtig én verklaarbaar. De Participatieverordening is een ideaal middel om onrust bij inwoners tegen te gaan. Dan gaat het niet zozeer om de woningbouw zelf. Wel om onder andere parkeren, winkels en zorg binnen een ondersteunend beleid om burgerparticipatie op een zo hoog mogelijk niveau te laten functioneren. Het college moet een voortrekkersrol vervullen om onderzoek te doen naar dit ondersteunend beleid.

VVD

Het is positief dat de eerder voorgestelde ozb-verhoging niet nodig is. Dat is in het voordeel van ondernemers en investeerders. De kosten voor de gemeenschappelijke regelingen zijn (te) hoog. Al zijn er uitzonderingen. Zoals het GGD-programma Zuid-Limburg Veilig Thuis nu het aantal gevallen van vrouwenmoord verontrustend toeneemt. De dalende vaccinatiegraad in de gemeente roept vragen op. De VVD vindt individuele vrijheid belangrijk, maar inwoners moeten goed worden voorgelicht over de maatschappelijke gevolgen van hun keuze. Op woningbouwgebied zijn er nu concrete plannen in alle kernen en is er een gevarieerd aanbod voor verschillende doelgroepen. Dat is een vooruitgang om trots op te zijn. De transformatie van de agrarische sector verdient alle aandacht, zodat de agrariërs perspectief blijven houden. De stelling dat de vervuiler betaalt komt onder druk te staan nu het tarief per kilogram afval wordt losgelaten. Het is aan het college om dit kritisch te onderzoeken. Het thema ’Liberation’ moet via educatie levend worden gehouden. Dat geldt op dit ogenblik speciaal voor Afro-Amerikaanse soldaten, nadat onlangs panelen zijn verwijderd op de Amerikaanse begraafplaats over hun bijdrage aan de bevrijding van Zuid-Limburg.

Participatie en bouwen

Participatie en bouwen zijn onderwerpen die nadrukkelijk op de agenda staan in Eijsden-Margraten. Daarom volgt hieronder een toelichting op deze onderwerpen tijdens de behandeling in de begrotingsvergadering.

Participatie

Het college is van mening dat de gemeente zich elke dag opnieuw sterk inzet voor een betrouwbaar, benaderbaar en bereikbaar bestuur. Het is ingewikkeld om daar steeds een snelle en adequate invulling aan te geven. Zo komen er jaarlijks vijfduizend meldingen van inwoners binnen bij de gemeente. De medewerkers van de buitendienst gaan daarmee aan de slag. Een klanttevredenheidsonderzoek helpt daarbij om de dienstverlening verder aan te scherpen. Er worden fouten gemaakt, maar die zijn er om van te leren en dat gebeurt ook. Veel dingen gaan ook goed. Een voorbeeld tussen vele andere voorbeelden is Rijckholt. De daar uitgezette lijnen om via burgerparticipatie de leefbaarheid te vergroten, lopen nog steeds. Gesprekken met inwoners vinden plaats in alle kernen, ook al is er sprake van onvoldoende personeel en een ontoereikend budget. Bovendien loopt de burgerbegroting 2025 af. Inwoners kunnen in deze periode nog zelf ideeën bedenken en uitvoeren om hun buurt leefbaarder te maken (red.). Raadsleden kunnen contact opnemen met de wethouder als ze vragen hebben over de voortgang van het participatieproces.

Bouwen

Sterke dorpen en gemeenschappen. Dat is waar het college op het gebied van woningbouw naar streeft. In de afgelopen jaren zijn grote stappen gezet in beleidsvorming en planning om te voldoen aan de lokale bouwopgave. De meerderheid van de raadspartijen kan zich goed vinden in de weg die intussen is afgelegd. De wethouder licht de zes kernpunten toe om de bouwopgave tot een succes te maken. 1) Het college komt tegemoet aan de actuele woningbehoeften van inwoners. Dit houdt in dat er werk wordt gemaakt van passende en betaalbare woningen voor ouderen, starters en sociaal woningzoekenden. 2) De gemeente benut de economische groei in de regio om de leefbaarheid binnen haar kernen duurzaam te versterken.

3) De gemeente maakt zich hard voor vitale dorpskernen met goede voorzieningen en een even goede bereikbaarheid. Op die manier blijft wonen in Eijsden-Margraten aantrekkelijk voor alle generaties. 4) Het stimuleren van de doorstroming op de woningmarkt is nodig om meer doelgroepen dan nu het geval is de mogelijkheid te bieden om een passende woning te vinden. 5) Er is aandacht voor uitnodigende woonomgevingen die speciaal zijn bedoeld voor (nieuwe) gezinnen. Diezelfde aandacht richt zich op gemeenschapsvorming en het behoud van de eigen identiteit van de woonomgeving. 6) De overkoepelende uitvoering van het gemeentelijke woningbouwprogramma is pas compleet als die bijdraagt aan een duurzaam, gezond en toekomstbestendig woon- en leefklimaat. Deze kernpunten liggen vast, aldus de wethouder. Dat geldt niet voor de bestaande lijst met aantallen woningprojecten en woningen. Die is flexibel en biedt ruimte voor eventuele aanpassingen in de toekomst. Het college blijft de raad meenemen in de verdere besluitvorming over de nieuwbouwplannen.

Besluiten

Voordat de raad aan de behandeling van de programmabegroting toekwam, werd eerst nog gestemd over het amendement ‘Voorkeursvariant 2 bouwlocatie Koningswinkel’ omdat in de laatste raadsvergadering de stemmen hierover staakten. In de vergadering van 13 november werd het amendement aangenomen met 11 stemmen voor (CDA, VVD en PRO) en 10 stemmen tegen (EML, ODE en Lijst Mourmans).

De Programmabegroting 2026 werd door een meerderheid van de raad aangenomen. De fracties PRO en ODE stemden tegen. Twee amendementen werden aangenomen. Van het CDA om in de begroting 2026 ook gelden op te nemen voor de Burgerbegroting en van EML een wijziging van de verordening afvalstoffen om de huidige inzameling van luiers en incontinentiemateriaal ook in 2026 mogelijk te houden.

Een vijftal moties werden eveneens aangenomen. Een EML motie om op internet jaarlijks een subsidieregister te plaatsen met alle door of namens het college verstrekte subsidies. Ook een EML motie die het mogelijk maakt voor raadsleden om de actuele stand van zaken van aangenomen moties en toezeggingen te volgen. Eem andere motie van PRO betrof Om, bij door de gemeente geïnitieerde nieuwe woningbouwprojecten in de gemeente Eijsden-Margraten gemiddeld minimaal 30% van de woningen in het segment sociale huur te bouwen. Een EML, CDA en VVD motie haalde een meerderheid om te laten onderzoeken of bij herinrichting sportvelden (huidige locatie) of de locatie Groenstraat het ruimtelijk,

verkeerskundig en maatschappelijk geschikt kan zijn voor de realisatie van een middelbare school (VO). Tenslotte werd een CDA motie om een voorstel uit te werken voor de invoering van een jeugd- en jongerenlintje en de Kinderraad daarbij te betrekken.